अहमदाबाद विमान अपघात: ‘त्या’ ३२ सेकंदात नेमकं काय घडलं? चौकशी अहवालातून धक्कादायक माहिती उघड

News Of Maharashtra

1 week ago

ठळक मुद्दे:

एअर इंडियाच्या अहमदाबाद-लंडन विमानाच्या अपघाताचा प्राथमिक चौकशी अहवाल सादर.
अपघातामागे कोणताही कट किंवा तोडफोडीचा पुरावा नाही.
टेकऑफनंतर ३२ सेकंदात दोन्ही इंजिनचा फ्यूएल सप्लाय अचानक कट झाल्याने अपघात.
ब्लॅक बॉक्समधील माहितीनुसार, दोन्ही पायलट्सना इंधन पुरवठा कसा बंद झाला याची कल्पना नव्हती.
सखोल तांत्रिक चौकशी अद्याप सुरू.

अहमदाबाद: गेल्या महिन्यात संपूर्ण जगाला हादरवून सोडणाऱ्या अहमदाबाद विमान अपघाताचा प्राथमिक चौकशी अहवाल अखेर समोर आला आहे. १२ जून रोजी अहमदाबादहून लंडनला जाणाऱ्या एअर इंडियाच्या विमानाला झालेल्या भीषण अपघातात २६० जणांचा मृत्यू झाला होता. या अपघाताला एक महिना पूर्ण झाल्यानंतर एअरक्राफ्ट एक्सिडेंट इन्वेस्टिगेशन ब्युरो (AAIB) ने सादर केलेल्या या अहवालामुळे अनेक धक्कादायक गोष्टी समोर आल्या आहेत.

१२ जूनच्या दुपारी अहमदाबाद विमानतळावरून उड्डाण घेतल्यानंतर अवघ्या ३२ सेकंदात हे विमान बीजे मेडिकल कॉलेजच्या हॉस्टेलवर कोसळले होते. या अपघाताची अनेक कारणे चर्चिली जात होती, मात्र आता AAIB च्या १५ पानी प्राथमिक अहवालाने या चर्चांना पूर्णविराम दिला आहे. विमानाचा ब्लॅक बॉक्स (कॉफीट व्हॉइस रेकॉर्डर आणि फ्लाईट डेटा रेकॉर्डर) मधून मिळालेल्या डेटाच्या आधारावर हा अहवाल तयार करण्यात आला आहे.

टेकऑफ ते क्रॅश: ३२ सेकंदात काय घडले?

AAIB च्या अहवालानुसार, अपघाताच्या दिवशीची घटनाक्रम खालीलप्रमाणे आहे:

दुपारी १:३८: एअर इंडियाच्या बोइंग विमानाला रनवे क्रमांक २३ वरून टेकऑफसाठी परवानगी मिळाली.
दुपारी १:३८:३०: विमानाने धावपट्टीवरून यशस्वीरित्या उड्डाण घेतले आणि १८० नॉटचा कमाल वेग गाठला.
टेकऑफनंतर काही सेकंदात: विमानाची दोन्ही इंजिन हवेत बंद पडली. इंजिन वन आणि इंजिन टू चे ‘फ्यूएल कटऑफ स्विच’ अवघ्या एका सेकंदाच्या फरकाने ‘रन’ मोडवरून ‘कटऑफ’ मोडवर गेले.
इंधन पुरवठा बंद: दोन्ही इंजिनना इंधन मिळणे बंद झाल्याने विमानाने उंची गमावली आणि ते खाली येऊ लागले.
दुपारी १:३९:०५: एका पायलटने हवाई वाहतूक नियंत्रण कक्षाला (ATC) “मेडे, मेडे, मेडे” असा आपत्कालीन संदेश पाठवला, मात्र त्याला प्रतिसाद मिळाला नाही. हा संदेश बचावासाठीचा शेवटचा प्रयत्न असतो.
दुपारी १:३९: विमान बीजे मेडिकल कॉलेजच्या हॉस्टेलवर जाऊन कोसळले.

पायलट्समधील संभाषणाने गूढ वाढवले

कॉफीट व्हॉइस रेकॉर्डरमधील (CVR) संभाषणातून समोर आले आहे की, दोन्ही पायलट्सना इंजिन अचानक कसे बंद झाले याची काहीही कल्पना नव्हती.

पायलट १: “तू इंधन पुरवठा का बंद केलास?” (Why did you cut it off?)
पायलट २: “मी नाही केला.” (I didn’t do so.)

या संभाषणावरून स्पष्ट होते की, पायलट्सच्या चुकीमुळे किंवा त्यांनी जाणूनबुजून इंधन पुरवठा बंद केला नव्हता, तर ही एक तांत्रिक किंवा प्रणालीतील त्रुटी (System Failure) असण्याची शक्यता आहे.

तांत्रिक बिघाड हेच प्रमुख कारण?

अहवालात म्हटले आहे की, विमानाच्या इंधनात कोणतीही समस्या नव्हती आणि हवामानही पूर्णपणे स्वच्छ होते. दोन्ही पायलट अनुभवी आणि वैद्यकीयदृष्ट्या तंदुरुस्त होते.

रॅम एअर टरबाइन (RAT): अपघातापूर्वी विमानातून ‘रॅम एअर टरबाइन’ बाहेर आल्याचे व्हिडिओ फुटेजमध्ये दिसले. जेव्हा विमानाची दोन्ही इंजिन पूर्णपणे बंद पडतात आणि सर्व शक्ती संपते, तेव्हा किमान इलेक्ट्रिकल पुरवठ्यासाठी RAT आपोआप बाहेर येते.
इंजिन रिस्टार्टचा प्रयत्न: पायलट्सनी इंजिन पुन्हा सुरू करण्याचा प्रयत्न केला होता. यात इंजिन-१ काही प्रमाणात सुरू झाले, पण इंजिन-२ सुरू होऊ शकले नाही, ज्यामुळे हा भीषण अपघात झाला.

कोणत्याही कटाचा किंवा तोडफोडीचा पुरावा नाही

सुरुवातीच्या तपासात विमानात कोणताही कट रचल्याचा किंवा तोडफोडीचा पुरावा सापडला नाही, असे अहवालात स्पष्टपणे नमूद केले आहे. ‘फ्यूएल कंट्रोल स्विच’ अचानक ‘कटऑफ’ मोडमध्ये गेल्यामुळेच हा अपघात झाल्याचे अहवाल सांगतो. विशेष म्हणजे, अमेरिकेच्या फेडरल एविएशन अथॉरिटीने (FAA) २०१८ मध्ये याच ‘फ्यूएल कंट्रोल स्विच’ बाबत एक इशारा जारी केला होता.

एअर इंडियाने या अहवालावर प्रतिक्रिया देताना अपघाताबद्दल तीव्र दुःख व्यक्त केले आहे आणि ते चौकशी एजन्सीला पूर्ण सहकार्य करत असल्याचे म्हटले आहे.

सध्या हा प्राथमिक अहवाल असून, टेकऑफनंतर ‘फ्यूएल कंट्रोल स्विच’ आपोआप ‘कटऑफ’ मोडवर कसे गेले, यात नक्की कोणाचा दोष आहे, याचा उलगडा सखोल चौकशीनंतरच होईल.