मुंबई: बेस्ट कामगार सेनेच्या निवडणुकीत ठाकरे बंधूंच्या एकत्रित पॅनलला मिळालेल्या अपयशानंतर महाराष्ट्राच्या राजकारणात नव्या चर्चांना तोंड फुटले आहे. ही निवडणूक ठाकरे बंधूंच्या संभाव्य युतीची ‘लिटमस टेस्ट’ मानली जात होती, मात्र निकालाने सर्वांनाच धक्का दिला. निकालाच्या दुसऱ्याच दिवशी मनसे अध्यक्ष राज ठाकरे यांनी उपमुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस यांची भेट घेतल्याने राजकीय वर्तुळात अनेक तर्कवितर्क लढवले जात आहेत. त्यामुळे, ठाकरे बंधूंची युती होणार की दोघांपैकी एकजण ‘गुलीगत धोका’ देण्याच्या तयारीत आहे, यावर खल सुरू झाला आहे.
मुख्य मुद्दे:
- बेस्ट निवडणुकीतील पराभवानंतर ठाकरे बंधूंच्या युतीवर प्रश्नचिन्ह.
- राज ठाकरे आणि देवेंद्र फडणवीस यांच्यातील ‘टायमिंग’ साधलेल्या भेटीने चर्चांना उधाण.
- उद्धव ठाकरेंची काँग्रेसवर दबाव टाकण्याची रणनीती असल्याची शक्यता.
- भाजपसोबत जाण्यासाठी राज ठाकरे योग्य संधीच्या शोधात असल्याची चर्चा.
राज ठाकरेंच्या ‘टायमिंग’ने वाढवला संशय
बेस्ट निवडणुकीच्या निकालानंतर राज ठाकरे यांनी वाहतूक समस्येवर चर्चा करण्यासाठी फडणवीस यांची भेट घेतल्याचे सांगितले. मात्र, या भेटीच्या ‘टायमिंग’मुळे राजकीय निरीक्षकांच्या भुवया उंचावल्या आहेत. ऐन युतीच्या चर्चेच्या काळातच ही भेट झाल्याने, राज ठाकरे नेमका काय संदेश देऊ इच्छितात, यावर चर्चा सुरू झाली आहे. याआधीही जेव्हा-जेव्हा युतीच्या चर्चांनी जोर धरला, तेव्हा राज यांच्या भाजप नेत्यांसोबतच्या भेटीगाठी वाढल्याचे दिसून आले आहे.
उद्धव ठाकरेंची दुहेरी रणनीती?
राजकीय विश्लेषकांच्या मते, ठाकरे बंधूंच्या युतीसाठी उद्धव ठाकरे यांनीच पुढाकार घेतला होता. ‘मराठी माणसाच्या हितापुढे आपापसातील मतभेद किरकोळ आहेत,’ असे म्हणत त्यांनी युतीचे संकेत दिले होते. मात्र, यामागे त्यांची दुहेरी रणनीती असू शकते.
- काँग्रेसवर दबाव: मुंबई महानगरपालिका निवडणुकीच्या तोंडावर ‘इंडिया’ आघाडीतील जागावाटपासाठी काँग्रेसवर दबाव आणण्याचा हा एक भाग असू शकतो. राज ठाकरेंसोबतच्या युतीची चर्चा सुरू ठेवून, काँग्रेसकडून जास्त जागा पदरात पाडून घेण्याचा उद्धव ठाकरे यांचा प्रयत्न असू शकतो. मविआसोबत राहिल्याने मिळालेली पारंपरिक काँग्रेस आणि मुस्लिम मतपेढी गमावणे त्यांना परवडणारे नाही.
- राज ठाकरेंना डॅमेज करणे: जर जागावाटपावरून युती तुटली, तर ‘मी युतीसाठी हात पुढे केला होता, पण राज यांनी तो झिडकारला,’ असे चित्र निर्माण करून उद्धव ठाकरे सहानुभूती मिळवू शकतात. यामुळे राज ठाकरेंच्या मागे असलेली मराठी मतं आपल्याकडे वळवण्याचा त्यांचा प्रयत्न असू शकतो.
राज ठाकरेंची सावध भूमिका आणि भाजपचा पर्याय
दुसरीकडे, राज ठाकरे यांनी युतीबाबत अद्याप कोणतीही स्पष्ट भूमिका घेतलेली नाही. उद्धव ठाकरे ऐनवेळी युती तोडून त्याचा दोष आपल्यावर टाकतील, याची त्यांना जाणीव असल्याचे म्हटले जाते. त्यामुळे ते सावध पावले टाकत आहेत.
त्याचवेळी, ते भाजपसोबत जवळीक साधताना दिसत आहेत. मुंबईत उद्धव ठाकरे ‘मराठी विरुद्ध इतर’ असा प्रचार करत असताना, त्याला तोडीस तोड उत्तर देण्यासाठी भाजपला राज ठाकरे यांच्यासारख्या प्रभावी मराठी चेहऱ्याची गरज आहे. लोकसभेच्या प्रचारात पंतप्रधान मोदींच्या सभेतही राज यांना मिळालेले महत्त्व हेच अधोरेखित करते. त्यामुळे, उद्धव ठाकरेंकडून अपेक्षित प्रतिसाद न मिळाल्यास किंवा युती तुटल्यास, उद्धव यांनाच जबाबदार धरून भाजपसोबत जाण्याचा मार्ग राज ठाकरे मोकळा ठेवू शकतात.
निष्कर्ष: युती की राजकीय खेळी?
सध्याच्या राजकीय घडामोडी पाहता, दोन्ही ठाकरे बंधू एकमेकांच्या राजकीय खेळीचा अंदाज घेत आहेत. उद्धव ठाकरेंना काँग्रेससोबतची आघाडी तोडायची नाही आणि राज ठाकरेंना उद्धव यांच्या रणनीतीला बळी पडायचे नाही. त्यामुळे ही संभाव्य युती प्रत्यक्षात येण्याची शक्यता कमी असून, भविष्यात कोण कोणाला राजकीयदृष्ट्या ‘डॅमेज’ करतो आणि आपल्या सोयीचे राजकारण करतो, हे पाहणे महत्त्वाचे ठरणार आहे.