IPO म्हणजे काय? GMP पासून अर्ज करण्यापर्यंत सर्वकाही एकाच ठिकाणी; ‘या’ कंपन्यांचे IPO बाजारात, गुंतवणुकीपूर्वी हे वाचा!
मुंबई: शेअर बाजारात सध्या आयपीओचा (IPO) हंगाम सुरू आहे. अनेक नवीन कंपन्या बाजारात दाखल होत असून, गुंतवणूकदारांना कमी वेळेत चांगला परतावा मिळवण्याची संधी मिळत आहे. पण IPO म्हणजे काय? त्यात गुंतवणूक कशी करायची? सध्या बाजारात कोणते IPO आहेत आणि त्यांचा GMP किती आहे? या सर्व प्रश्नांची उत्तरे तुम्हाला या एकाच बातमीत मिळतील.
IPO म्हणजे नेमकं काय? (What is an IPO?)
आयपीओ (IPO) म्हणजे ‘इनिशियल पब्लिक ऑफरिंग’. जेव्हा एखादी खासगी कंपनी (Private Company) पहिल्यांदाच आपले शेअर्स सर्वसामान्य लोकांसाठी आणि गुंतवणूकदारांसाठी बाजारात आणते, तेव्हा त्या प्रक्रियेला IPO म्हणतात. या माध्यमातून कंपनी भांडवल उभे करते आणि शेअर बाजारात (BSE/NSE) लिस्ट होते. एकदा कंपनी लिस्ट झाली की, तिचे शेअर्स दररोज खरेदी-विक्रीसाठी उपलब्ध होतात.
GMP: शेअर बाजारात लिस्टिंग होण्यापूर्वीचा ‘अंदाज’ (What is GMP?)
IPO ची चर्चा सुरू झाली की, तुम्ही ‘ग्रे मार्केट प्रीमियम’ (GMP) हा शब्द नक्कीच ऐकला असेल.
- GMP म्हणजे काय?: GMP म्हणजे ग्रे मार्केट प्रीमियम. हा एक अनधिकृत (unofficial) बाजार आहे, जिथे कंपनीचे शेअर्स लिस्ट होण्यापूर्वीच त्यावर बोली लावली जाते.
- GMP काय दर्शवतो?: GMP वरून शेअर लिस्टिंगच्या दिवशी किती किमतीला उघडू शकतो, याचा एक अंदाज मिळतो. समजा, एखाद्या IPO ची इश्यू किंमत ₹100 आहे आणि त्याचा GMP ₹30 चालू असेल, तर तो शेअर ₹130 (100+30) ला लिस्ट होऊ शकतो, असा अंदाज बांधला जातो.
- महत्त्वाची सूचना: GMP हा केवळ एक अंदाज असतो, तो अधिकृत नसतो आणि बाजारातील परिस्थितीनुसार दररोज बदलतो. केवळ GMP पाहून गुंतवणूक करणे धोकादायक ठरू शकते.
IPO मध्ये गुंतवणूक कशी करावी? (How to Apply for an IPO?)
IPO मध्ये अर्ज करण्यासाठी तुमच्याकडे खालील गोष्टी असणे आवश्यक आहे:
- डिमॅट आणि ट्रेडिंग अकाउंट (Demat and Trading Account)
- पॅन कार्ड (PAN Card)
- बँक खाते (Bank Account) आणि UPI आयडी
PhonePe (फोने पे) च्या वार्षिक शुल्क फ्री अकाउंट साठी येथे क्लिक करा
अर्ज करण्याची सोपी पद्धत:
- तुमच्या ब्रोकरच्या (उदा.PHONEPAY ( Share Market), Zerodha, Angel One, 5paisa) ॲप किंवा वेबसाइटवर लॉग इन करा.
- IPO सेक्शनमध्ये जाऊन तुम्हाला ज्या IPO साठी अर्ज करायचा आहे, तो निवडा.
- लॉट साईज (Lot Size) आणि किंमत (Price) निवडा. जास्त शक्यतांसाठी नेहमी ‘कट-ऑफ प्राईस’ (Cut-off Price) निवडा.
- तुमचा UPI आयडी टाका आणि अर्ज सबमिट करा.
- तुमच्या UPI ॲपवर (उदा. GPay, PhonePe) पेमेंटसाठी एक रिक्वेस्ट येईल, ती मंजूर करा.
- यानंतर, तुमच्या बँक खात्यातून IPO ची रक्कम ब्लॉक केली जाते, ती कापली जात नाही. तुम्हाला शेअर्स मिळाल्यासच रक्कम डेबिट होते, अन्यथा ब्लॉक केलेली रक्कम पुन्हा उपलब्ध होते.
सध्या बाजारात असलेले आणि येऊ घातलेले प्रमुख IPO (Upcoming IPOs – July 2025)
(टीप: खालील आकडेवारी २१ जुलै २०२५ रोजीच्या माहितीनुसार आहे. GMP दररोज बदलतो.)
| कंपनीचे नाव (Company Name) | IPOची स्थिती (Status) | अंदाजित किंमत (Price Band) | GMP (अंदाजे) |
| GNG Electronics Ltd. | २३ जुलैला उघडणार | ₹225 – ₹237 | ₹74 |
| Indiqube Spaces Ltd. | २३ जुलैला उघडणार | ₹225 – ₹237 | ₹50 |
| Brigade Hotel Ventures Ltd. | २४ जुलैला उघडणार | ₹85 – ₹90 | ₹20 |
| Anthem Biosciences Ltd. | काल लिस्ट झाला | इश्यू किंमत: ₹820 | सकारात्मक लिस्टिंग |
ही यादी केवळ माहितीसाठी आहे. गुंतवणूक करण्यापूर्वी स्वतः संशोधन करणे आवश्यक आहे.
IPO मध्ये अर्ज करताना ‘या’ गोष्टींची काळजी घ्या!
- कंपनीचा अभ्यास करा: IPO मध्ये अर्ज करण्यापूर्वी कंपनीच्या DRHP (Draft Red Herring Prospectus) या माहितीपत्रकाचा अभ्यास करा. कंपनी काय व्यवसाय करते, तिचा नफा-तोटा, तिच्यावरील कर्ज आणि ती IPO मधून मिळालेले पैसे कुठे वापरणार आहे, हे जाणून घ्या.
- GMP वर अवलंबून राहू नका: केवळ जास्त GMP आहे म्हणून गुंतवणूक करणे टाळा. अनेकदा GMP दिशाभूल करणारा ठरू शकतो.
- कंपनीचा उद्देश तपासा: कंपनी जर कर्जाची परतफेड करण्यासाठी IPO आणत असेल, तर ते नकारात्मक चिन्ह असू शकते. मात्र, व्यवसायाच्या विस्तारासाठी पैसे उभे करत असेल, तर ते सकारात्मक मानले जाते.
- स्वतःच्या जोखमीवर गुंतवणूक करा: शेअर बाजारातील गुंतवणूक ही जोखमीची असते. त्यामुळे, कर्ज काढून किंवा आपली आर्थिक क्षमता ओलांडून IPO मध्ये गुंतवणूक करू नका.
- दीर्घकाळाचा विचार करा: केवळ लिस्टिंगच्या दिवशी मिळणाऱ्या नफ्यासाठी (Listing Gain) गुंतवणूक करण्याऐवजी, चांगल्या कंपनीत दीर्घकाळासाठी गुंतवणूक करण्याचा विचार करा.
शेवटी, IPO मध्ये गुंतवणूक करणे ही एक चांगली संधी असू शकते, परंतु त्यासाठी योग्य अभ्यास आणि सावधगिरी बाळगणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे.
(अस्वीकरण: ही बातमी केवळ माहितीसाठी आहे. कोणत्याही प्रकारची गुंतवणूक करण्यापूर्वी आर्थिक सल्लागाराचा सल्ला घेणे आवश्यक आहे.)