पाकिस्तान-चीनच्या गुप्त अणुचाचण्या सुरू! डोनाल्ड ट्रम्प यांच्या गौप्यस्फोटाने जगभरात खळबळ; भारतही पुन्हा ‘पोखरण’ करणार?
‘ऑपरेशन सिंदूर’च्या भीतीने पाकिस्तानच्या हालचाली? पाक-अफगाण सीमेवरील भूकंपांमागे अणुस्फोटांचा संशय; भारतावर सामर्थ्य सिद्ध करण्याचा दबाव
नवी दिल्ली:
“रशिया आणि चीनप्रमाणेच पाकिस्तान आणि उत्तर कोरिया हे देशही गुप्तपणे अणुचाचण्या करत आहेत,” असा सणसनाटी गौप्यस्फोट अमेरिकेचे अध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांनी एका ताज्या मुलाखतीत केला आहे. हे देश इतक्या खोलवर (Deep Underground) चाचण्या करत आहेत की त्या कुणीही शोधू शकत नाही आणि त्यामुळेच ते ही गोष्ट कधीही मान्य करणार नाहीत, असेही ते म्हणाले.
ट्रम्प यांच्या या दाव्याने जगभरात खळबळ उडाली आहे. भारताचे दोन्ही शेजारी देश (चीन आणि पाकिस्तान) जर अशा गुप्त चाचण्या करत असतील, तर भारताच्या सुरक्षेपुढील धोका अनेक पटींनी वाढला आहे. या पार्श्वभूमीवर, भारतही आपले आण्विक सामर्थ्य तपासून पाहण्यासाठी पुन्हा अणुचाचणी करणार का, हा प्रश्न आंतरराष्ट्रीय पटलावर चर्चेत आला आहे.
डोनाल्ड ट्रम्प यांच्या दाव्याचा आधार काय?
गेल्या आठवड्यात, डोनाल्ड ट्रम्प यांनी ‘ट्रुथ सोशल’वर पोस्ट करत, रशिया आणि चीनच्या वाढत्या चाचण्यांना प्रत्युत्तर म्हणून अमेरिकेलाही ३२ वर्षांच्या खंडानंतर अणुचाचण्या पुन्हा सुरू करण्याचे निर्देश दिल्याचे म्हटले होते. (रशियाने २१ ऑक्टोबरला ‘बुरेव्स्टॅनिक’ क्रूझ मिसाईल आणि ‘पोसायडन’ या अण्वस्त्रवाहक सागरी ड्रोनची चाचणी केली होती.) आता आपल्या या निर्णयाचे समर्थन करताना ट्रम्प यांनी पाकिस्तान आणि उत्तर कोरियाचाही यात समावेश केल्याने या प्रकरणाला गंभीर वळण लागले आहे.
‘ऑपरेशन सिंदूर’ आणि पाकिस्तानची भीती
‘ऑपरेशन सिंदूर’ दरम्यान भारताने दाखवलेल्या लष्करी सामर्थ्यामुळे धास्तावलेला पाकिस्तान या गुप्त चाचण्या करत असल्याची चर्चा आहे. खुद्द ट्रम्प यांनी याच मुलाखतीत असाही दावा केला की, “ऑपरेशन सिंदूरवेळी भारत पाकिस्तानवर अणुयुद्ध लादणार होता. त्यावेळी घाबरलेल्या पंतप्रधान शहबाज शरीफ यांनी मला फोन करून ‘लाखो लोक मरतील, तुम्ही हस्तक्षेप करा’ अशी विनंती केली होती.”
भूकंपांमागे अणुचाचण्यांचा संशय?
ट्रम्प यांच्या दाव्याला बळ देणाऱ्या काही संशयास्पद घटना पाकिस्तानच्या सीमावर्ती भागात घडत आहेत. गेल्या काही दिवसांपासून अफगाणिस्तान आणि पाकिस्तानच्या सीमेवर भूकंपाचे तीव्र धक्के जाणवत आहेत.
- १ नोव्हेंबर: पाक-अफगाण सीमेवर ३.६ रिश्टर स्केलचा धक्का.
- ३ नोव्हेंबर: उत्तर अफगाणिस्तानमध्ये (पाकिस्तान सीमेलगत) ६.३ रिश्टर स्केलचा तीव्र धक्का.
भूकंपशास्त्रज्ञ आणि सामरिक तज्ज्ञांच्या मते, हे धक्के नैसर्गिक भूकंपाचे नसून, पाकिस्तानच्या खोल भूमिगत अणुस्फोटांमुळे (Underground Nuclear Blasts) बसत असण्याची शक्यता आहे. यापूर्वी मे महिन्यातही (ऑपरेशन सिंदूरच्या काळात) खैबर पख्तुनख्वा, बलुचिस्तान आणि पंजाबमध्ये ४ ते ५.७ रिश्टर स्केलचे अनेक संशयास्पद धक्के जाणवले होते.
भारतावर दबाव; पुन्हा अणुचाचणीचा पर्याय?
एकीकडे भारताचे संरक्षण मंत्री राजनाथ सिंह, सीडीएस जनरल अनिल चौहान आणि लष्करप्रमुख ‘ऑपरेशन सिंदूर’ अजूनही सुरू असल्याचे सांगत आहेत. दुसरीकडे, पाकिस्तान आणि चीन गुप्तपणे आपली आण्विक क्षमता वाढवत आहेत. या दुहेरी धोक्याच्या पार्श्वभूमीवर, भारतानेही आपले आण्विक सामर्थ्य तपासून पाहण्यासाठी आणि शत्रूंना रोखण्यासाठी (Deterrence) पुन्हा अणुचाचणी करावी, असा दबाव संरक्षण तज्ज्ञांकडून वाढत आहे.
भारताने शेवटची अणुचाचणी ११ आणि १३ मे १९९८ रोजी पोखरण येथे केली होती. या घटनेला आता २७ वर्षे उलटून गेली आहेत. पाकिस्तानचे भारतातील माजी राजदूत अब्दुल बासित यांनीही भारत लवकरच अशी चाचणी करण्याची शक्यता वर्तवली आहे.
भारताचे ‘प्रथम वापर न करण्याचे’ (No First Use) धोरण असले, तरी शेजारी देशांच्या या धोकादायक हालचाली पाहता भारत आपली आण्विक रणनीती बदलणार का, याकडे संपूर्ण जगाचे लक्ष लागले आहे.