अहमदाबाद, १२ जुलै २०२५: दिनांक १२ जून २०२५ रोजी अहमदाबादमध्ये झालेल्या एअर इंडियाच्या भीषण विमान अपघाताचा १५ पानी चौकशी अहवाल आज सार्वजनिक करण्यात आला. या अहवालातून अत्यंत धक्कादायक माहिती समोर आली असून, उड्डाणानंतर अवघ्या ३२ सेकंदात विमानाची दोन्ही इंजिन बंद पडल्याने ही दुर्घटना घडल्याचे स्पष्ट झाले आहे. या दुर्घटनेत २७५ प्रवाशांसह सर्व क्रू मेंबर्सचा दुर्दैवी मृत्यू झाला होता. या अपघाताला एअर इंडियाचा हलगर्जीपणा आणि सुरक्षा नियमांकडे केलेले अक्षम्य दुर्लक्ष जबाबदार असल्याचे अहवालात नमूद करण्यात आले आहे.
अहमदाबाद विमान अपघात: चौकशी अहवालातून धक्कादायक खुलासा, ३२ सेकंदात २७५ जणांचा मृत्यू; एअर इंडियाच्या गंभीर चुकीवर ठपका
अहमदाबाद: अहमदाबादहून लंडनसाठी उड्डाण घेतलेले एअर इंडियाचे बोईंग विमान (AI-179) १२ जून २०२५ रोजी उड्डाणानंतर काही क्षणातच कोसळले होते. या भीषण दुर्घटनेने संपूर्ण देशाला हादरवून सोडले होते. विमान अपघात अन्वेषण ब्युरो (AAIB) ने या प्रकरणाची सखोल चौकशी करून आपला १५ पानांचा प्राथमिक अहवाल आज सरकारला सादर केला. या अहवालानुसार, वैमानिकाच्या चुकीमुळे नव्हे, तर कॉकपिटमधील सदोष प्रणाली आणि कंपनीने एका महत्त्वाच्या सुरक्षा निर्देशाकडे केलेल्या दुर्लक्षामुळे हा अपघात घडला.
काय घडले त्या ३२ सेकंदात?
चौकशी अहवालानुसार, घटनेचा क्रम अत्यंत वेगवान आणि थरकाप उडवणारा होता.
- टेक-ऑफ: एअर इंडियाच्या बोईंग ७८७ ड्रीमलाइनर विमानाने अहमदाबाद विमानतळावरून लंडनच्या दिशेने उड्डाण केले.
- ३ सेकंदानंतर: उड्डाणानंतर अवघ्या तीन सेकंदात, कॉकपिटमधील इंधन पुरवठा नियंत्रित करणारे दोन्ही ‘इंधन कटऑफ स्विच’ (Fuel Cutoff Switch) आपोआप ‘ऑफ’ स्थितीत आले. यामुळे विमानांच्या दोन्ही इंजिनांचा इंधन पुरवठा पूर्णपणे खंडित झाला.
- इंजिन बंद: इंधन पुरवठा थांबल्याने दोन्ही इंजिन तात्काळ बंद पडली. कॉकपिट व्हॉईस रेकॉर्डर (CVR) नुसार, मुख्य पायलटने सह-पायलटला विचारले, “तू इंधन बंद केलेस का?” यावर सह-पायलटने उत्तर दिले, “मी काहीही केले नाही.” या संवादावरून स्पष्ट होते की, ही क्रिया वैमानिकांकडून झालेली नव्हती.
- २९ सेकंदात कोसळले: इंजिन बंद होताच विमानाने उंची गमावली. आपत्कालीन परिस्थितीत वीजपुरवठा करण्यासाठी ‘रॅम एअर टर्बाइन’ (RAT) आपोआप कार्यान्वित झाली, परंतु इंजिन पुन्हा सुरू करण्याचे प्रयत्न अयशस्वी ठरले. उड्डाणानंतर अवघ्या ३२ सेकंदात विमान धावपट्टीपासून जवळच असलेल्या एका इमारतीवर कोसळले आणि मोठा स्फोट झाला.
अहवालातील प्रमुख निष्कर्ष:
- इंधन कटऑफ स्विच: अपघाताचे मुख्य कारण हे दोन्ही इंजिनांचे इंधन कटऑफ स्विच अचानक बंद होणे हे आहे.
- एफएए (FAA) च्या निर्देशाकडे दुर्लक्ष: अमेरिकेच्या फेडरल एव्हिएशन ॲडमिनिस्ट्रेशन (FAA) ने २०१८ सालीच एका सुरक्षा निर्देशाद्वारे (Airworthiness Directive) बोईंग विमानांमधील या स्विचच्या डिझाइनमधील संभाव्य धोक्याबद्दल इशारा दिला होता. हे स्विच चुकून दाबले जाऊ नयेत किंवा आपोआप बंद होऊ नयेत, यासाठी त्यावर संरक्षक कव्हर लावण्याची शिफारस करण्यात आली होती. मात्र, एअर इंडियाने या सूचनेकडे पूर्णपणे दुर्लक्ष केल्याचे तपासात निष्पन्न झाले आहे.
- तांत्रिक स्थिती: विमानाचे वजन, संतुलन, इंधनाची गुणवत्ता, फ्लॅप्स आणि लँडिंग गिअर सर्व काही सामान्य होते. हवामान स्वच्छ होते आणि परिसरात पक्ष्यांचा कोणताही धोका नव्हता.
- वैमानिक: दोन्ही वैमानिक अनुभवी, वैद्यकीयदृष्ट्या तंदुरुस्त आणि प्रशिक्षित होते. त्यांच्याकडून कोणतीही चूक झाल्याचा पुरावा नाही.
- घातपाताचा संशय नाही: विमानात कोणत्याही प्रकारचा घातपात किंवा तोडफोड झाल्याचा कोणताही पुरावा सापडलेला नाही.
डीजीसीएची (DGCA) कठोर कारवाई
या अहवालानंतर नागरी विमान वाहतूक महासंचालनालयाने (DGCA) या प्रकरणाची गंभीर दखल घेतली आहे. सुरक्षा नियमांचे उल्लंघन केल्याचा ठपका ठेवत डीजीसीएने एअर इंडियाच्या तीन वरिष्ठ अधिकाऱ्यांना तात्काळ निलंबित केले आहे. यामध्ये विभागीय उपाध्यक्ष चुडा सिंग, मुख्य व्यवस्थापक पिंकी मित्तल आणि पायल अरोरा यांचा समावेश आहे. त्यांना तात्काळ क्रू शेड्युलिंग आणि इतर महत्त्वाच्या जबाबदाऱ्यांमधून हटवण्याचे निर्देश देण्यात आले आहेत.
या दुर्घटनेमुळे विमान वाहतूक क्षेत्रातील सुरक्षेचा प्रश्न पुन्हा एकदा ऐरणीवर आला आहे. एका किरकोळ वाटणाऱ्या सूचनेकडे दुर्लक्ष केल्याने २७५ निष्पाप लोकांना आपला जीव गमवावा लागला. या प्रकरणामुळे एअर इंडियाच्या कार्यप्रणालीवर आणि प्रवासी सुरक्षेच्या धोरणावर गंभीर प्रश्नचिन्ह निर्माण झाले आहे.