‘ऑपरेशन सिंदूर’वरून रणकंदन: ट्रम्प Donald Trump यांच्या दाव्याने मोदी सरकारची कोंडी, 5 विमाने पाडल्याच्या सत्यावरून देशात वादळ
पहलगाम हल्ल्यानंतर भारताने पाकिस्तान विरोधात राबवलेल्या ‘ऑपरेशन सिंदूर’ मोहिमेवरून देशातील राजकीय वातावरण पुन्हा एकदा तापले आहे. अमेरिकेचे माजी राष्ट्राध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांनी या संघर्षात पाच लढाऊ विमाने पाडण्यात आल्याचा दावा केल्याने, विरोधी पक्षांनी केंद्र सरकारला धारेवर धरले आहे. या संपूर्ण कारवाईत भारताचे नेमके किती नुकसान झाले, यावरून आता जोरदार चर्चा सुरू झाली आहे.
मे महिन्याच्या सुरुवातीला, पहलगाममधील दहशतवादी हल्ल्याला प्रत्युत्तर म्हणून भारतीय हवाई दलाने ‘ऑपरेशन सिंदूर’ अंतर्गत पाकव्याप्त काश्मीर (POK) आणि पाकिस्तानमधील नऊ दहशतवादी तळांवर ड्रोन हल्ले केले. या कारवाईला पाकिस्तानकडूनही जोरदार प्रत्युत्तर देण्यात आले, ज्यात ड्रोन आणि मिसाइल हल्ल्यांचा समावेश होता. सीमेवर सुमारे चार दिवस चाललेल्या या संघर्षानंतर १० मे रोजी युद्धविरामाची घोषणा करण्यात आली. भारताने या ऑपरेशनमध्ये पाकिस्तानचे मोठे नुकसान केल्याचा आणि त्यांचे अनेक हवाई तळ उद्ध्वस्त केल्याचा दावा केला होता.
ट्रम्प यांच्या दाव्याने नव्या वादाला तोंड
या घटनेनंतर आता अमेरिकेचे माजी राष्ट्राध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांनी एका नव्या दाव्याने खळबळ उडवून दिली आहे. १८ जुलै रोजी केलेल्या एका वक्तव्यात त्यांनी म्हटले आहे की, “भारत आणि पाकिस्तानमधील परिस्थिती अत्यंत गंभीर बनली होती. दोन्ही अण्वस्त्रधारी देश एकमेकांवर हल्ले करत होते. विमाने पाडली जात होती. मला वाटते की सुमारे पाच लढाऊ विमाने पाडण्यात आली.” विशेष म्हणजे, हा संघर्ष आपणच थांबवल्याचा पुनरुच्चारही त्यांनी केला. तथापि, ही पाच विमाने कोणत्या देशाची होती, हे त्यांनी स्पष्ट केलेले नाही.
विरोधी पक्षांचा सरकारवर हल्लाबोल
ट्रम्प यांच्या या वक्तव्यानंतर भारतातील विरोधी पक्षांनी, विशेषतः काँग्रेसने, पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या सरकारवर प्रश्नांची सरबत्ती केली आहे. काँग्रेस नेते राहुल गांधी यांनी ‘X’ वर ट्रम्प यांचा व्हिडिओ शेअर करत, “मोदीजी, पाच विमानांबाबतचे सत्य काय आहे? देशाला हे जाणून घेण्याचा अधिकार आहे,” असा थेट सवाल केला आहे.
काँग्रेसचे ज्येष्ठ नेते जयराम रमेश यांनीही पंतप्रधानांच्या मौनावर टीका केली. ते म्हणाले, “डोनाल्ड ट्रम्प यांनी १० मे पासून आतापर्यंत २४ वेळा दोन गोष्टी वारंवार सांगितल्या आहेत. पहिली म्हणजे त्यांनी युद्धविराम घडवून आणला आणि दुसरी म्हणजे अमेरिकेशी व्यापार वाढवायचा असेल तर युद्ध थांबवावे लागेल, असे दोन्ही देशांना सांगितले. आता त्यांनी पाच विमाने पाडल्याची नवीन माहिती दिली आहे. पंतप्रधानांनी पावसाळी अधिवेशनात यावर आपले मौन सोडावे.”
नुकसानीच्या दाव्यांवर सरकारी भूमिका काय?
‘ऑपरेशन सिंदूर’ दरम्यान भारताचे नुकसान झाल्याचा दावा यापूर्वीही अनेकदा करण्यात आला आहे. पाकिस्तानने भारताची तीन राफेल विमानांसह सहा जेट विमाने पाडल्याचा दावा केला होता, जो भारताने पूर्णपणे फेटाळून लावला आहे.
मात्र, भारताचे चीफ ऑफ डिफेन्स स्टाफ (CDS) जनरल अनिल चौहान यांनी ‘ऑपरेशन सिंदूर’ दरम्यान भारताच्या लढाऊ विमानांना नुकसान झाल्याचे मान्य केले होते. त्यांनी पाकिस्तानचा सहा विमाने पाडल्याचा दावा मात्र नाकारला. तसेच, एअर मार्शल ए. के. भारती यांनीही, “कोणत्याही युद्धजन्य परिस्थितीत नुकसान होत असते. पण आमचे सर्व पायलट सुरक्षित परतले आणि आमचा उद्देश पूर्ण झाला,” असे सांगत नुकसानीला एकप्रकारे दुजोरा दिला होता.
याउलट, भारताचे राष्ट्रीय सुरक्षा सल्लागार (NSA) अजित डोवाल यांनी विदेशी मीडियाचे दावे फेटाळताना, “मला असा एक फोटो दाखवा ज्यामध्ये भारताचे काही नुकसान झाले आहे. जगभरातील सॅटेलाईट इमेजेसमध्ये काहीही दिसत नाही,” असे म्हणत पुरावे सादर करण्याचे आव्हान दिले होते.
डसॉल्ट आणि कॅप्टन शिवकुमार यांच्या वक्तव्याने संभ्रम
या वादात राफेल विमान बनवणाऱ्या फ्रेंच कंपनी ‘डसॉल्ट एव्हिएशन’चे नावही आले. कंपनीच्या सीईओंच्या नावाने एक वृत्त प्रसिद्ध झाले होते, ज्यात त्यांनी तांत्रिक बिघाडामुळे एक राफेल विमान कोसळल्याचे म्हटले होते. मात्र, नंतर डसॉल्टने हे वृत्त निराधार असल्याचे स्पष्टीकरण दिले.
याचबरोबर, भारतीय नौसेनेचे कॅप्टन शिवकुमार यांनी जकार्ता येथील एका सेमिनारमध्ये राजकीय निर्देशामुळे सुरुवातीला भारताचे नुकसान झाल्याचा खळबळजनक दावा केला होता. त्यांच्या वक्तव्यावरून गदारोळ झाल्यानंतर भारतीय दूतावासाने त्यांचे वक्तव्य ‘आऊट ऑफ कॉन्टेक्स्ट’ घेण्यात आल्याचे स्पष्ट केले.
पावसाळी अधिवेशनात सरकारची कसोटी
सध्या ‘ऑपरेशन सिंदूर’ दरम्यान भारताची नेमकी किती विमाने पडली, हा मुद्दा चांगलाच तापला आहे. येत्या सोमवार, २१ जुलैपासून सुरू होणाऱ्या संसदेच्या पावसाळी अधिवेशनात या मुद्द्यावरून सरकारला घेरण्याची रणनीती विरोधी पक्षांनी आखली आहे. पंतप्रधान मोदी, संरक्षण मंत्री राजनाथ सिंह किंवा गृहमंत्री अमित शहा यांनी अद्याप यावर कोणतेही अधिकृत भाष्य केलेले नाही. त्यामुळे अधिवेशनात यावर सरकार काय उत्तर देणार आणि ‘सत्य लपवले जात आहे’ या आरोपांचे निरसन होणार का, हे पाहणे महत्त्वाचे ठरणार आहे.