देवेंद्र फडणवीसांचे ५ मेगा प्रोजेक्ट्स: महाराष्ट्राचा चेहरामोहरा बदलणारे प्रकल्प

देवेंद्र फडणवीसांचे ५ मेगा प्रोजेक्ट्स: महाराष्ट्राचा चेहरामोहरा बदलणारे प्रकल्प

उपमुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस यांच्या काळात सुरू झालेले आणि पूर्णत्वास आलेले अनेक मोठे पायाभूत सुविधा प्रकल्प (Infrastructure Projects) राज्याच्या विकासाला नवी दिशा देत आहेत. वाहतूक कोंडी कमी करण्यापासून ते प्रवासाचा वेळ वाचवण्यापर्यंत आणि अर्थव्यवस्थेला चालना देण्यापर्यंत या प्रकल्पांची भूमिका महत्त्वाची ठरत आहे. जाणून घेऊया फडणवीसांच्या कार्यकाळातील ५ महत्त्वाकांक्षी प्रकल्पांबद्दल, ज्यांनी महाराष्ट्राचा चेहरामोहरा बदलण्यास सुरुवात केली आहे.

१. मुंबई-पुणे ‘मिसिंग लिंक’ (Missing Link)

मुंबई-पुणे एक्सप्रेसवेवरील वाहतूक कोंडी आणि घाट रस्त्यातील धोके टाळण्यासाठी हा प्रकल्प हाती घेण्यात आला. खोपोली ते लोणावळा दरम्यानचे अंतर कमी करणारा हा प्रकल्प आता ९४% पूर्ण झाला आहे.

• उद्देश: मुंबई-पुणे प्रवास ६ किलोमीटरने कमी करून प्रवाशांचा अर्धा तास वाचवणे.
• वैशिष्ट्ये: यामध्ये आशियातील सर्वात रुंद बोगद्याचा (८.९२ किमी) समावेश आहे. तसेच, १३२ फूट उंचीवर बांधलेला ६४० मीटर लांबीचा केबल-स्टेड पूल हे या प्रकल्पाचे मुख्य आकर्षण आहे.
• खर्च: ₹६,६९५ कोटी.
• सद्यस्थिती: डिसेंबर २०२५ पर्यंत हा प्रकल्प वाहतुकीसाठी खुला होण्याची शक्यता आहे.

२. हिंदुहृदयसम्राट बाळासाहेब ठाकरे समृद्धी महामार्ग (Samruddhi Mahamarg)

नागपूर ते मुंबई हे अंतर १६ तासांवरून थेट ८ तासांवर आणणारा हा देवेंद्र फडणवीस यांचा ड्रीम प्रोजेक्ट मानला जातो. हा महामार्ग आता पूर्णपणे वाहतुकीसाठी खुला झाला आहे.

• उद्देश: राज्याची उपराजधानी नागपूरला थेट राजधानी मुंबईशी जोडणे.
• वैशिष्ट्ये: ७०१ किलोमीटर लांबीचा, सहा पदरी महामार्ग. वाहनांसाठी १२० किमी/तास वेगमर्यादा.
• खर्च: जवळपास ₹६१,००० कोटी.
• सद्यस्थिती: महामार्ग पूर्णपणे कार्यान्वित. आतापर्यंत २ कोटींहून अधिक वाहनांनी प्रवास केला असून, ₹१५३० कोटींचा महसूल मिळाला आहे. तथापि, अपघातांची वाढती संख्या ही एक मोठी चिंता आहे.

३. धर्मवीर छत्रपती संभाजी महाराज कोस्टल रोड (Mumbai Coastal Road)

मुंबईतील वाहतूक कोंडीवर मात करण्यासाठी आणि प्रवासाचा वेळ वाचवण्यासाठी हा सागरी किनारी मार्ग अत्यंत महत्त्वाचा ठरत आहे.

• उद्देश: दक्षिण मुंबईला पश्चिम उपनगरांशी जोडणे आणि प्रवासाचा वेळ ७०% नी कमी करणे.
• वैशिष्ट्ये: हा मार्ग टोल-फ्री आहे. यात भूमिगत बोगदे, इंटरचेंज आणि भूमिगत पार्किंगची सोय आहे.
• खर्च: सुमारे ₹१२,७२१ कोटी.
• सद्यस्थिती: पहिला टप्पा (मरिन ड्राईव्ह ते वरळी) अंशतः सुरू झाला आहे. प्रकल्पाचे पुढील टप्पे आणि उर्वरित कामे प्रगतीपथावर आहेत.

४. अटल बिहारी वाजपेयी शिवडी-न्हावाशेवा अटल सेतू (Atal Setu)

भारतातील सर्वात लांब सागरी पूल म्हणून ओळखला जाणारा हा प्रकल्प मुंबईला नवी मुंबईशी अत्यंत वेगाने जोडतो.

• उद्देश: मुंबई आणि नवी मुंबईमधील दीड ते दोन तासांचा प्रवास अवघ्या २० मिनिटांवर आणणे.
• वैशिष्ट्ये: २१.८ किलोमीटर लांबीचा, समुद्रावरील १६.५ किलोमीटरचा मार्ग. १०० वर्षे टिकेल अशा पद्धतीने रचना.
• खर्च: ₹१७,८४३ कोटी.
• सद्यस्थिती: जानेवारी २०२४ मध्ये उद्घाटन झाले असून, वाहतुकीसाठी खुला आहे. दुचाकी आणि तीनचाकी वाहनांना प्रवेश नाही.

५. मुंबई मेट्रोचे जाळे (Mumbai Metro Network)

मुंबईतील लोकल सेवेवरील ताण कमी करण्यासाठी आणि नागरिकांना एक वेगवान व आरामदायी पर्याय देण्यासाठी मेट्रोचे जाळे वेगाने विस्तारत आहे.

• उद्देश: मुंबई आणि महानगर प्रदेशात वेगवान सार्वजनिक वाहतूक व्यवस्था निर्माण करणे.
• वैशिष्ट्ये: काँग्रेस काळात सुरू झालेल्या पहिल्या मेट्रो लाईननंतर, फडणवीस सरकारच्या काळात अनेक नवीन मार्गांना (लाईन 2A, 7, 3 इत्यादी) मंजुरी मिळाली व कामाला गती आली.
• सद्यस्थिती: अनेक मार्ग सुरू झाले असून, मुंबईच्या विविध भागांना जोडणाऱ्या अनेक मार्गांचे काम वेगाने सुरू आहे. हे जाळे पूर्ण झाल्यावर मुंबईतील वाहतुकीचे चित्र पूर्णपणे बदलेल.

या प्रकल्पांव्यतिरिक्त, आता शक्तिपीठ महामार्गासारखा आणखी एक महत्त्वाकांक्षी प्रकल्प प्रस्तावित आहे. हे सर्व प्रकल्प पूर्ण झाल्यावर राज्याच्या आर्थिक आणि सामाजिक विकासाला मोठी चालना मिळेल, यात शंका नाही.