गांधीनगर: गुरुवारी, १६ ऑक्टोबर रोजी गुजरातच्या राजकारणात एक मोठी आणि अनपेक्षित घडामोड घडली. मुख्यमंत्री भूपेंद्र पटेल यांच्या नेतृत्वाखालील सरकारमधील सर्व १६ मंत्र्यांनी सामूहिक राजीनामा दिला आहे. भारतीय जनता पक्षाच्या केंद्रीय नेतृत्वाच्या सूचनेनंतर हा निर्णय घेण्यात आल्याचे विश्वसनीय सूत्रांनी सांगितले. या नाट्यमय घडामोडीनंतर, शुक्रवारी सकाळी ११:३० वाजता गांधीनगर येथे नव्या मंत्रिमंडळाचा शपथविधी सोहळा आयोजित करण्यात आला आहे.
मिळालेल्या माहितीनुसार, गुरुवारी मुख्यमंत्र्यांच्या निवासस्थानी झालेल्या एका महत्त्वपूर्ण बैठकीत भाजपच्या वरिष्ठ नेत्यांनी सर्व मंत्र्यांना या निर्णयाची कल्पना दिली. त्यानंतर सर्व मंत्र्यांनी आपले राजीनामे मुख्यमंत्री भूपेंद्र पटेल यांच्याकडे सुपूर्द केले. या घटनेमुळे गुजरातच्या राजकीय वर्तुळात खळबळ उडाली आहे.
गुजरात नव्या मंत्रिमंडळात मोठे फेरबदल अपेक्षित
नव्या मंत्रिमंडळात अनेक नवीन आणि तरुण चेहऱ्यांना संधी मिळण्याची दाट शक्यता वर्तवली जात आहे. सूत्रांनुसार, मंत्रिमंडळाचा विस्तार होऊन सदस्यांची संख्या २२ ते २३ पर्यंत वाढवली जाऊ शकते. विशेष म्हणजे, काँग्रेसमधून भाजपमध्ये दाखल झालेल्या काही प्रमुख आमदारांनाही मंत्रिपद मिळण्याची शक्यता आहे. यामध्ये अल्पेश ठाकूर, हार्दिक पटेल, अर्जुन मोढवाडिया आणि सी. जे. चावडा यांच्या नावांची चर्चा आहे.
याशिवाय, सौराष्ट्रामधील अनुभवी नेते जयेश रादडिया आणि जितू वाघाणी यांचे मंत्रिमंडळातील स्थान जवळपास निश्चित मानले जात आहे. आगामी मंत्रिमंडळात पाटीदार आणि उत्तर गुजरातमधील ठाकोर समाजाला विशेष प्राधान्य दिले जाण्याची शक्यता आहे. महिला नेत्यांमध्ये क्रिकेटर रवींद्र जडेजा यांच्या पत्नी रिवाबा जडेजा, संगीता पाटील आणि दर्शिता शहा यांची नावेही मंत्रिपदाच्या शर्यतीत आहेत.
सामूहिक राजीनाम्यामागील संभाव्य कारणे
एकाच वेळी संपूर्ण मंत्रिमंडळाने राजीनामा देण्यामागे अनेक राजकीय समीकरणे असल्याचे मानले जात आहे. याची तीन प्रमुख कारणे सांगितली जात आहेत:
- आगामी निवडणुकांची तयारी: २०२६ मध्ये होणाऱ्या नगरपालिका निवडणुका आणि २०२७ मधील विधानसभा निवडणुका डोळ्यासमोर ठेवून भाजपने ही रणनीती आखली आहे. राज्यात सत्ताविरोधी लाट (Anti-incumbency) निर्माण होऊ नये आणि नव्या उमेदीने निवडणुकांना सामोरे जाता यावे, यासाठी हे फेरबदल करण्यात आल्याचे दिसत आहे. यापूर्वी २०१७ आणि २०२२ च्या विधानसभा निवडणुकांपूर्वीही अशाच प्रकारे बदल करण्यात आले होते.
- मंत्र्यांची कामगिरी: भाजपचे केंद्रीय नेतृत्व राज्यातील अनेक मंत्र्यांच्या कामगिरीवर नाराज असल्याचे म्हटले जात आहे. अनेक मंत्री वरिष्ठांच्या अपेक्षा पूर्ण करू शकले नाहीत. नुकत्याच झालेल्या विसावदर विधानसभा पोटनिवडणुकीत, संपूर्ण ताकद लावूनही भाजपला विजय मिळवता आला नाही. त्यामुळे नेतृत्वाने आता तरुण आणि कार्यक्षम चेहऱ्यांना संधी देण्याचे ठरवले आहे.
- आम आदमी पक्षाचे आव्हान: गुजरातमध्ये आम आदमी पक्षाचा (आप) वाढता प्रभाव हे देखील या फेरबदलांमागील एक महत्त्वाचे कारण मानले जात आहे. २०२२ च्या विधानसभा निवडणुकीत ‘आप’ने १३% मते मिळवत ५ जागा जिंकल्या होत्या. विसावदर पोटनिवडणुकीतील विजयाने ‘आप’ने भाजपसाठी धोक्याची घंटा वाजवली आहे. त्यामुळे ‘आप’च्या वाढत्या प्रभावाला रोखण्यासाठी आणि पक्षातील नाराज नेत्यांना संधी देऊन त्यांना ‘आप’कडे जाण्यापासून रोखण्यासाठी भाजपने ही खेळी खेळली आहे.
नव्या मंत्रिमंडळाकडे सर्वांचे लक्ष
शुक्रवारी होणाऱ्या शपथविधी सोहळ्याकडे संपूर्ण राज्याचे लक्ष लागले आहे. या सोहळ्यासाठी केंद्रीय गृहमंत्री अमित शहा आणि भाजपचे राष्ट्रीय अध्यक्ष जे. पी. नड्डा हे देखील उपस्थित राहणार आहेत. नव्या मंत्रिमंडळात कोणाची वर्णी लागते, जुन्यांपैकी किती जणांना पुन्हा संधी मिळते आणि पक्षांतर केलेल्या नेत्यांना कोणते स्थान मिळते, हे पाहणे महत्त्वाचे ठरणार आहे. या फेरबदलांमधून भाजप गुजरातच्या राजकारणाची पुढील दिशा निश्चित करणार असल्याचे स्पष्ट होत आहे.