AI चा महाभयंकर परिणाम! ॲमेझॉनमध्ये १४,००० कर्मचाऱ्यांची एका क्षणात नोकरकपात; ३०,००० अजूनही धोक्यात
टीसीएसपाठोपाठ ॲमेझॉनचा ‘मेगा लेऑफ’; जागतिक मंदीची सुरुवात की AI क्रांती? भारतातील १००० कर्मचाऱ्यांवरही कुऱ्हाड
वृत्तसंस्था:
महिनाभरापूर्वी टीसीएसने (TCS) १२,००० कर्मचाऱ्यांना काढण्याची बातमी ताजी असतानाच, आता ई-कॉमर्स क्षेत्रातील महाकाय कंपनी ॲमेझॉनने (Amazon) इतिहासातील सर्वात मोठ्या नोकरकपातीची (Mega Layoff) घोषणा केली आहे. मंगळवारी, २८ ऑक्टोबर रोजी ॲमेझॉनने एका फटक्यात आपल्या १४,००० कॉर्पोरेट कर्मचाऱ्यांना कामावरून काढून टाकले आहे.
इतकेच नाही, तर कंपनीतील आणखी ३०,००० कर्मचाऱ्यांच्या नोकरीवर (म्हणजेच एकूण १०% कॉर्पोरेट कर्मचारी) टांगती तलवार असल्याची धक्कादायक माहिती समोर आली आहे. या निर्णयामुळे जगभरातील आयटी आणि ई-कॉमर्स उद्योगात भीतीचे वातावरण पसरले आहे.
अमेझॉन ने एका ईमेलने दिला झटका; ॲक्सेस तात्काळ बंद
ॲमेझॉनच्या एचआर विभागाच्या वरिष्ठ उपाध्यक्ष बेथ गॅलेटी (Beth Galleti) यांनी कर्मचाऱ्यांना ईमेल पाठवून या लेऑफची माहिती दिली. “कंपनीतील तुमची भूमिका आता संपली आहे,” असे या टर्मिनेशन लेटरमध्ये स्पष्टपणे नमूद करण्यात आले. धक्कादायक बाब म्हणजे, हा ईमेल मिळताच कर्मचाऱ्यांचा कंपनीतील प्रवेश (Access) तात्काळ बंद करण्यात आला.
ज्या कर्मचाऱ्यांना काढण्यात आले आहे, त्यांना कंपनीतच दुसरी नोकरी शोधण्यासाठी ९० दिवसांचा वेळ देण्यात आला आहे. जे कर्मचारी दुसरी भूमिका घेऊ इच्छित नाहीत, त्यांना ९० दिवसांचा पूर्ण पगार, सेव्हरन्स पे (Severance Pay) आणि हेल्थ बेनिफिट्स दिले जातील, असे कंपनीने म्हटले आहे.
भारतालाही मोठा फटका
ॲमेझॉनच्या या जागतिक नोकरकपातीचा मोठा फटका भारतातील कर्मचाऱ्यांनाही बसला आहे. एका अंदाजानुसार, लेऑफ झालेल्या १४,००० कर्मचाऱ्यांमध्ये भारतातील ८०० ते १००० कॉर्पोरेट कर्मचाऱ्यांचा समावेश आहे. प्रामुख्याने फायनान्स, मार्केटिंग, एचआर आणि टेक डिपार्टमेंटमधील कर्मचाऱ्यांवर ही कुऱ्हाड कोसळली आहे.
नोकरकपातीमागे AI चा हात?
ॲमेझॉनने या निर्णयाला ‘स्ट्रॅटेजिक रिस्ट्रक्चरिंग’ (Strategic Restructuring) आणि वाढता खर्च असे अधिकृत नाव दिले असले, तरी यामागचे खरे कारण आर्टिफिशियल इंटेलिजन्स (AI) असल्याचे मानले जात आहे.
कंपनीने जून महिन्यातच याचे संकेत दिले होते. ॲमेझॉन आता ‘जनरेटिव्ह एआय’ (Generative AI) आणि ऑटोमेशनवर अब्जावधी डॉलर्सची गुंतवणूक करत आहे. ब्लूमबर्गच्या रिपोर्टनुसार, लॉजिस्टिक्स, पेमेंट्स, क्लाऊड कॉम्प्युटिंग आणि व्हिडिओ गेम्स यांसारख्या विभागांमध्ये एआयचा वापर वाढल्यामुळे तेथील कर्मचाऱ्यांची कपात करण्यात आली आहे.
कंपनी आता ‘कोबोट्स’ (Cobots – कर्मचारी आणि रोबोट्स यांचे एकत्रीकरण) या संकल्पनेवर काम करत आहे. ॲमेझॉनची तब्बल ७५% ऑपरेशन्स (वस्तू उचलणे, पॅक करणे, वाटप करणे) रोबोट्सद्वारे स्वयंचलित (Automatic) करण्याची योजना आहे. गेल्या वर्षीच अमेरिकेतील एका गोदामात १००० रोबोट्स तैनात केल्यामुळे तेथील २५% कर्मचारी कमी करण्यात आले होते.
‘स्थिर नोकरी’चे दिवस संपले? जागतिक मंदीची सुरुवात?
ॲमेझॉनच्या या निर्णयानंतर सोशल मीडियावर तीव्र प्रतिक्रिया उमटत आहेत. अनेकांनी ही ‘जागतिक मंदीची सुरुवात’ असल्याची भीती व्यक्त केली आहे. “२००८ साली कॉम्प्युटर क्रांतीमुळे जशी मंदी आली होती, तशीच मंदी आता AI मुळे येत आहे,” असे मत तज्ज्ञ व्यक्त करत आहेत. काँग्रेसचे ज्येष्ठ नेते शशी थरूर यांनीही, “आपण भविष्याकडे पाहत आहोत आणि ही गोष्ट खूप चिंताजनक आहे,” अशी प्रतिक्रिया दिली आहे.
ही केवळ ॲमेझॉनपुरती मर्यादित नाही. टीसीएस (१२,०००), मायक्रोसॉफ्ट (१५,०००) आणि ॲक्सेंचर (११,०००) यांसारख्या मोठ्या कंपन्यांनीही AI शी जुळवून घेऊ न शकणाऱ्या कर्मचाऱ्यांची कपात सुरू केली आहे. त्यामुळे २०२५ हे वर्ष आयटी कर्मचाऱ्यांसाठी अत्यंत अस्थिर ठरत आहे.